Cúm ở trẻ sơ sinh rất dễ nhầm với cảm lạnh thông thường. Do đó, không ít phụ huynh dễ bỏ sót dẫn đến chậm trễ trong chẩn đoán và điều trị.

Thời gian ủ bệnh ngắn

Sau khoảng 2 ngày tiếp xúc với virus cúm, trẻ sơ sinh bắt đầu xuất hiện triệu chứng lâm sàng. Các biểu hiện này thường nghiêm trọng và kéo dài hơn cảm lạnh. BSCKI Bạch Thị Chính – Giám đốc Y khoa Hệ thống tiêm chủng VNVC cho biết, dấu hiệu thường gặp ở trẻ sơ sinh bị cúm thường là sốt cao trên 39 độ C/ớn lạnh; Ho, ho khan; Sổ mũi, nghẹt mũi; Đau đầu, thường bị sợ ánh sáng và đau nhức sau mắt; Đau nhức cơ thể hoặc toàn thân (đặc biệt ở lưng và chân).

Ngoài ra, trẻ cũng sẽ mệt mỏi, suy nhược cơ thể; Ăn uống kém hơn bình thường, bé không muốn bú mẹ; Ngủ không ngon giấc, dễ quấy khóc; Nôn mửa, tiêu chảy.

Phụ huynh cũng cần chú ý tới những triệu chứng cảnh báo tình trạng cúm nguy hiểm ở trẻ, gồm: Thở nhanh, thở dốc, khó thở; Sắc mặt và môi tái xanh, nhợt nhạt; Nôn mửa liên tục; Xuất hiện các cơn co rút ở sườn theo từng hơi thở; Xuất hiện các cơn đau ở ngực; Trẻ không tỉnh táo hoặc không phản ứng tương tác khi thức dậy; Xuất hiện cơn co giật động kinh; Có biểu hiện mất nước như trẻ không có nước tiểu trong 8 giờ, trẻ bị khô miệng, không chảy nước mắt khi khóc.

“Mặc dù cúm mùa và cảm lạnh có một số triệu chứng tương tự nhau, nhưng đây là 2 bệnh riêng biệt. Các triệu chứng của cúm ở trẻ sơ sinh có thể diễn tiến từ nhẹ đến nặng, gây biến chứng nguy hiểm và có thể dẫn đến tử vong.

Do vậy, khi trẻ có dấu hiệu của cúm, cha mẹ cần chú ý theo dõi tình hình sức khỏe và diễn tiến các dấu hiệu bệnh. Khi gặp các dấu hiệu cảnh báo, nên đưa trẻ đi chăm sóc y tế ngay lập tức”, bác sĩ Chính khuyến cáo.

Thời gian ủ bệnh cúm ở trẻ sơ sinh rất ngắn, chỉ từ 1 – 4 ngày. Thời gian trung bình khoảng 48 giờ sau khi nhiễm virus cúm. Đặc biệt, thời gian lây bệnh khoảng 1 – 2 ngày trước khi khởi phát và 3 – 5 ngày sau khi xuất hiện triệu chứng lâm sàng.

Sau giai đoạn ủ bệnh, cúm khởi phát triệu chứng đau rát họng kèm sốt cao, quấy khóc, đau nhức toàn thân và ho. Tiếp theo, trẻ thường chảy nước mũi, nghẹt mũi và có thể là hắt hơi. Sau khoảng 5 ngày, tình trạng bệnh sẽ dần phục hồi. Các triệu chứng như sổ mũi, hắt hơi chỉ ở mức độ nhẹ và khỏi hẳn.

Không ít phụ huynh lo ngại về việc, trẻ sơ sinh bị cúm có thể gặp nguy hiểm. Theo chuyên gia này, cúm mùa là bệnh lành tính có thể tự phục hồi. Tuy nhiên, trẻ sơ sinh có sức đề kháng chưa hoàn thiện.

Do đó, nếu không được phát hiện sớm và can thiệp kịp thời, cúm vẫn có thể gây ra nhiều hệ lụy đáng tiếc. Trẻ nhiễm cúm có thể gặp phải những biến chứng nguy hiểm như: Viêm phế quản, viêm phổi, suy hô hấp, nhiễm trùng tai giữa. Những biến chứng này có nguy cơ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, tính mạng của trẻ.

Biến chứng ở trẻ sơ sinh

Theo khuyến cáo, ở giai đoạn 0 – 12 tháng tuổi, hệ thống phòng thủ bên trong của trẻ như kháng thể, tế bào miễn dịch… chưa phát triển hoàn thiện. Điều đó khiến trẻ tăng nguy cơ bệnh nặng hơn so với trẻ lớn và người lớn. Khi mắc bệnh, trẻ có nguy cơ phải điều trị dài ngày, tăng nguy cơ bội nhiễm, thậm chí tử vong. Do đó, tiêm vắc-xin giúp trẻ được kịp thời tăng cường đề kháng, có được miễn dịch chủ động trước các mầm bệnh nguy hiểm. Vắc-xin không thể ngăn chặn hoàn toàn nguy cơ trẻ mắc bệnh. Tuy nhiên, nếu mắc bệnh, kháng thể có được từ vắc-xin sẽ giúp trẻ giảm nguy cơ bệnh nặng và biến chứng nguy hiểm, rút ngắn thời gian điều trị.

Theo bác sĩ Bạch Thị Chính, nếu không được chăm sóc và điều trị đúng cách, cúm dễ dẫn đến các biến chứng. Trong đó, trẻ có nguy cơ bị viêm đường hô hấp như: Viêm họng, thanh quản, viêm phế quản, viêm phổi, hen phế quản kịch phát, áp xe phổi,…

Biến chứng khác là viêm nhiễm ngoài hô hấp như: Viêm tai giữa, viêm cơ tim, viêm màng ngoài tim. Biến chứng này đặc biệt có nguy cơ gây tử vong cao đối với trẻ mắc bệnh lý bẩm sinh.

Trẻ bị nhiễm virus cúm A/H1N1 có nguy cơ gặp các biến chứng dẫn đến viêm đường hô hấp trên. Trong khi đó, trẻ nhiễm cúm A/H5N1 dễ biến chứng gây viêm phổi nặng. Ngoài ra, biến chứng của cúm có thể tác động đến cơ quan thần kinh, gây viêm màng não, viêm tủy cắt ngang, liệt nửa người, liệt thần kinh sọ não,…

Biến chứng nguy hiểm nhất của bệnh cúm là hội chứng Reye (gây sưng tấy trong gan và não). Mặc dù hội chứng này ít gặp, nhưng để lại di chứng rất trầm trọng và tỷ lệ tử vong cao.

Hội chứng Reye phổ biến nhất ở trẻ từ 2 – 16 tuổi, xuất hiện vài ngày sau khi bị cúm. Khi các triệu chứng của cúm tưởng chừng bớt dần, trẻ đột nhiên buồn nôn và nôn mửa. Sau đó khoảng 1 – 2 ngày, trẻ chuyển mê sảng, co giật rồi đi dần vào hôn mê và có thể tử vong.

Khi mắc cúm, trẻ cần được đưa đến bác sĩ Nhi khoa. Nhờ đó, được thăm khám và có hướng dẫn điều trị đúng, hiệu quả. Trong trường hợp bác sĩ chẩn đoán mắc cúm, trẻ sẽ được cho dùng một số thuốc kháng virus như oseltamivir (Tamiflu) hay zanamivir (Relenza). Những loại thuốc này có tác dụng ngăn chặn virus lan rộng trong cơ thể. Các phụ huynh cần lưu ý, tuyệt đối không tự ý cho trẻ uống thuốc trị cúm hoặc kháng sinh nếu chưa có chỉ định của bác sĩ.

Ngoài cách dùng thuốc để điều trị cúm ở trẻ sơ sinh, phụ huynh có thể áp dụng các biện pháp điều trị tại nhà đơn giản, hiệu quả. Trong đó, cần cho bé nghỉ ngơi nhiều để nhanh lấy lại sức.

Sử dụng máy tạo độ ẩm nhằm hỗ trợ bôi trơn đường thở. Từ đó, giảm dịch nhờn do không khí quá khô để giúp trẻ dễ thở. Đồng thời, cho trẻ tắm nước ấm. Bởi, nước ấm sẽ giúp hạ nhiệt độ cơ thể nếu trẻ bị sốt khi mắc cúm.

“Cho trẻ bú mẹ thường xuyên. Bởi, sữa mẹ sẽ cung cấp những kháng thể mà bé cần. Nhỏ nước muối thường xuyên để làm lỏng chất dịch nhầy, giúp trẻ cảm thấy dễ thở hơn.

Cung cấp thêm vitamin D bằng việc phơi nắng đúng cách. Đây là phương pháp rất có ích trong việc tăng cường sức đề kháng, giúp trẻ sơ sinh bị cúm nhanh khỏi bệnh”, bác sĩ Chính khuyến cáo.

Ngoài ra, cha mẹ có thể cho trẻ dùng giảm đau, hạ sốt bằng acetaminophen hoặc ibuprofen dưới sự hướng dẫn của bác sĩ. Tuyệt đối không sử dụng aspirin cho trẻ vì có thể gây ra Hội chứng Reye.

Cho trẻ mặc quần áo theo từng lớp để dễ dàng điều chỉnh khi bé nóng lạnh thất thường. Người chăm sóc cần rửa tay sạch sẽ trước, trong và sau khi thay tã, vệ sinh cho trẻ. Hạn chế cho người nhà tiếp xúc để tránh lây nhiễm bệnh.